منبع اصلی خبر :
نخستین اجلاس سراسری مدیران گروه‌های کشوری زیست شناسی، شیمی و مهندسی کشاورزی با حضور دکتر طهرانچی برگزار شد.
دکتر طهرانچی: باید علم و فناوری با جهت‌گیری منافع مردم باشد
به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نخستین اجلاس سراسری مدیران گروه‌های کشوری زیست شناسی، شیمی و مهندسی کشاورزی که صبح امروز در مرکز همایش‌های غدیر واحد تهران مرکزی برگزار شد، با تبریک ولادت امام هادی (ع) و همچنین عید سعید غدیرخم گفت: بنده در همایش بین‌المللی امام رضا (ع) که با حضور مهمانان خارجی برگزار شد، با همه وجود سرخوردگی دیگر کشورها در مواجهه با جنایات رزیم صهیونیستی و کشتار مردم غزه را دیدم.
وی ادامه داد: حرکت‌های اعتراضی که در دانشگاه‌های غرب به وجود آمده، نشان از این سرخوردگی دارد که این جوامع همه شعارهایی که سال‌ها در قالب سازمان ملل، یونسکو، یونیسف و… مطرح می‌شد را زیر پا گذاشتند و مشخص شد که این سازمان‌ها یکی از دیگری عاجزتر هستند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به برکت نعمت ولایت، در این برهه سرافراز و سربلند است و باید قدر آن را دانست. انتخابات پیش رو صحنه قدرشناسی ملت ایران از نعمت بزرگ ولایت و جمهوری اسلامی است.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: در سلسله مباحثی که از 18 فروردین در خدمت بخش‌های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی و گروه‌های علمی بودم، به تحلیل وضعیت دانشگاه، مباحث عمومی و اختصاصی رشته‌ها پرداخته‌ام و امروز می‌خواهم درباره «علم و فناوری با جهت‌گیری منافع مردم» با مدیران گروه‌های زیست شناسی، کشاورزی و شیمی سخن بگویم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: در رویکرد دانشجویان در انتخاب رشته اتفاقات قابل تأملی رخ داده به طوری که 6 رشته دانشگاه آزاد اسلامی جمعیت بالای 100 هزار دانشجو داشته که مربوط به رشته‌های حقوق، علوم تربیتی، حسابداری، مدیریت، روانشناسی و کامپیوتر می‌شود و در دسته بعدی 7 رشته قرار دارد که جمعیت آن بین 30 هزار تا 100 هزار دانشجو و در دسته بعدی نیز 8 رشته بین هزار10 تا 20 هزار دانشجو دارد. نکته قابل توجه این است که رشته‌هایی مانند نفت، متالوژی، محیط زیست، دامپزشکی و زبان و ادبیات فارسی از تعداد دانشجویان کمی برخوردار هستند. البته این اتفاق و تغییر ذائقه دانشجویان، فقط مربوط به کشور ما نیست.
وی تصویر ذهنی جوانان را علت عدم اقبال به رشته‌های علوم پایه دانست و گفت: برای بررسی این تصویر ذهنی نیاز است که مروری به تحولات انقلاب صنعتی داشته باشیم. اتفاقاتی که پس از انقلاب صنعتی در غرب افتاد را می‌توان به پنج دوره 50 ساله تقسیم کرد. در مرحله اول؛ چرخه ماشین انرژی به وجود آمد و ابزار جامد که تکیه‌گاه انسان در تولید علم بود، به نبات‌واره تبدیل شد. مرحله دوم انقلاب صنعتی؛ ترکیب انرژی مکانیکی و برق رقم خورد که در این مرحله، ماشین و ابزار به حیوان‌واره تبدیل شد. در مرحله سوم؛ اتوماسیون به ماشینِ حیوان‌واره اضافه شد و اکنون در دوره چهارم صنعتی؛ شاهد ماشینِ هوشمند و انسان‌واره هستیم. بنابراین می‌توان اینگونه گفت که انقلاب صنعتی حیات را به ابزار و ماشین آورد. البته این موضوع جدیدی نیست و خداوند در قرآن کریم در داستان حضرت موسی به این موضوع اشاره کرده است.
دکتر طهرانچی ادامه داد: روزگاری برای استفاده از ابزار باید عالم و دانا می‌شدیم اما امروز ماشین همزاد انسان شده و به جای انسان کار می‌کند و می‌اندیشد؛ بنابراین بدون فهم این موضوع نمی‌توان به علت تغییر ذائقه جوانان پی برد چرا که موبایل و ابزار هوش مصنوعی برای ما حکم همزاد را ندارد اما برای جوان نسل امروزی ماشین عاطفه و علم دارد و به او توانایی می‌دهد و برای همین است که جوانان به شدت به موبایل وابسته هستند. زمانی ما به دنبال کتاب بودیم و می‌گفتند کتاب دوست خوب ماست اما امروز ماشین همراه دوست خوب این نسل شده است.
وی با اشاره به تفاوت‌های جوانان 10 تا 18 ساله نسل امروزی با نسل گذشته گفت: جوانان سنین 10 تا 18 ساله نسل امروزی افرادی تصویرگرا، متمرکز بر آینده، واقع‌بین، خودآگاه و به دنبال موفقیت هستند در حالی که نسل قبل افرادی متن‌گرا، متمرکز بر حال، مثبت‌گرا، خودمحور و به دنبال کشف بودند. علت مهاجرت بیش از 50 درصد افراد، وضعیت فعلی آنها نیست بلکه تصویرسازی آینده آنهاست و اقبال اجتماعی به‌وجودآمده برگرفته از تغییر دریافت‌های نسل جوان بوده که از طریق ماشین همراه به آنها می‌رسد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که امروز با این تغییرات مواجه هستیم اما ترکیب اعضای هیأت علمی ما متناسب با ذائقه نسل قبل تنظیم شده و باید به نیازهای نسل جوان پاسخ بدهیم. به عنوان نمونه؛ غذا یکی از مهمترین اجزای زندگی مردم است اما دانشگاه در حوزه تربیت دانشجوی کشاورزی موفق نبوده و به همین دلیل تعداد دانشجویان این رشته زیر سؤال است.
وی تأکید کرد: نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم، این است که انتخاب محصول کنش است و کنش هر فرد برگرفته از دانایی، توانایی، بینش و گرایش اوست که خداوند متعال در آیات 23 و 24 سوره جاثیه، آیه 31 سوره بقره و آیه 23 سوره نجم بدین موضوع اشاره کرده است.
وی با بیان اینکه خیلی طبیعی است که همه انسان‌ها به دنبال منافع هستند چرا که نفع تعیین‌کننده حرکت انسان در چهار ساحت دانش، توانش، روزی و حیات طیبه است، گفت: انسان ذاتاً به دنبال نفع و کمال در این چهار حوزه است. انسان تنها موجودی است که به فردا نگاه می‌کند، برای حیات خود فکر دارد و از علم و توانایی برای کسب درآمد و روزی استفاده می‌کند. خداوند متعال در آیه 21 سوره مؤمنون به موضوع رابطه خلقت و انسان در کسب منافع انسانی پرداخته و می‌فرماید «وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ». در رابطه با منافع انسانی سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا نفع به تنهایی ملاک عمل است. خیر، خداوند در آیه 219 سوره بقره خطاب به پیامبر اسلام (ص) می‌فرماید از تو درباره شراب و قمار می‌پرسند. بگو در یک طرف گناه بزرگ و در یک طرف منافع للناس است. این موضوع نشان می‌دهد که معیار اول کنش باید ارزش‌گذاری عمل نزد خداوند خالق حکمت‌بنیان بوده و سویه دوم جهت‌گیری، عمل علم‌بنیان انسان است؛ همانطور که در آیه 88 سوره مائده نیز به تفصیل آمده است و در این آیه شریفه معیار دوم ارزش‌گذاری عمل نزد مردم علم‌بنیان است. حکمت تعیین‌کننده بخش حلال و علم تعیین‌کننده نفع است و این دو باید منطق برخورد ما با پدیده‌ها باشد.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه اگر دانشگاه منطبق با منافع للناس حرکت کند، اقبال عمومی به آن بیشتر می‌شود، گفت: زمانی که نگاه و حرکت دانشگاه فقط رسالت‌محور باشد، منافع مردم از دست می‌رود چرا که رسالت دانشگاه نفع موضوع درباره خودش است و مأموریت دانشگاه است که نسبت به دیگران نفع می‌رساند و ما آنجا به مشکل خوردیم که دانشگاه به توسعه علم توجه کرد و مردم نفع خود را در چرخه توسعه علم ندیدند.
وی افزود: مأموریت دانشگاه پاسخگویی به نیاز جامعه است و علت آنکه مردم ما را نافع نمی بینند، این است که به خودمان پرداختیم و حواسمان به پاسخگویی جامعه نبود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه مأموریت در چارچوب رفتار دانشگاه نسبت به جامعه تعریف می‌شود، گفت: دانشگاه باید جامعه پرداز باشد و علت اینکه حوزه علوم پزشکی موفق بوده، این است که این حوزه همزمان به رسالت و مأموریت می‌پردازد و مأموریت علوم پزشکی بر رسالت آن مقدم است. به همین دلیل نام وزارتخانه آن وزارت بهداشت و درمان (مأموریت) و آموزش پزشکی (رسالت) است.
وی با اشاره به این که دانشگاه چهار نظام تربیتی، علمی، فناوری و فرهنگی دارد، تصریح کرد: نظام تربیتی دانشگاه به تربیت عالم و قوه عاقله، نظام علمی به تولید علم، نظام فناوری به تولید فناوری و نظام فرهنگی نیز به تعالی‌بخشی، جهت‌دهی به علم و فناوری و تربیت عالم می‌پردازد. علت اینکه ذائقه جوانان نسبت به رشته‌های دانشگاهی تغییر کرده، این است که ما جهت‌دهی به علم و فناوری نداشته‌ایم. به همین دلیل در کشور ما که سرزمینی چهارفصل و دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز بوده، رشته‌های مهندسی نفت، نفت و انرژی و معدن کمترین دانشجو را دارد.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه باید نقش‌آفرین جدی در کنش دانشجویان باشد، تصریح کرد: «کنش دانشگاهی» باید منجر به امیدبخشی و رشد نسل جوان به عنوان سرمایه انسانی کشور شود. «کنش عالمانه» باید به خلاقیت و حل مسئله و آموزش تخصصی بپردازد. «کنش فناورانه» باید نوآوری و رفاه دانش بنیان، آموزش مهارتی و کارآفرینانه به دنبال داشته باشد و «کنش فرهنگی» نیز باید عقلانیت اجتماعی، بینش و گرایش و آموزش اجتماعی را ارتقا دهد. به همین دلیل دانشگاه را می‌توان نهاد دانش و نهاد اجتماعی دانست که در بخش اول دانشگاه باید دانش حل مسئله تولید کرده و در کارکرد اجتماعی خود نیز مدیریت دانش کند چرا که مردم انتظار نفع از دانشگاه دارند.
وی با تأکید بر اینکه مأموریت دانشگاه آزاد اسلامی جامعه‌پردازی است، گفت: مدل ما این است که دانشگاه را سکوی دانایی کنیم و برای این موضوع گروه‌های دانشی، دانشکده‌های موضوعی و سراهای نوآوری ایجاد کرده‌ایم چرا که معتقدیم نجات ایران بزرگ در پی تغییر نگرش درون گرایانه ماست و همانطور که امام خمینی (ره) فرمودند؛ صلاح و فساد یک جامعه به دست دانشگاه است و ما باید در خودمان تحول ایجاد کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: این دانشگاه به دنبال تحول است و به همین دلیل اهانت به این دانشگاه را برنمی‌تابیم چرا که دانشگاه آزاد اسلامی جمعی است که «می‌تواند» و این موضوع از هر چیزی برای نسل فردا مهم‌تر است. کسی اجازه ندارد دانشگاه آزاد اسلامی که می‌خواهد تحول ایجاد کند را تحقیر کند.
وی تأکید کرد: بین دانشگاهی که می‌خواهد جامعه‌پرداز باشد و جامعه‌ای که به دنبال دانش و حکمت‌بنیانی است، باید پل ایجاد شود و دانشگاه آزاد اسلامی برای این کار گروه‌های کشوری، نظام پایه و عرصه، دانشکده‌های فناوری و شبکه سرای نوآوری را ایجاد کرده تا از این طریق بتواند با دانایی و توانایی اجتماعی، در سبک زندگی و حکمرانی مؤثر باشد.
وی شناخت نیاز، تحقیق و تألیف متناسب با نیاز جامعه و تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار را مأموریت دانشگاه عنوان کرد و گفت: این مأموریت در دانشگاه آزاد اسلامی از طریق دانشکده‌های موضوعی دنبال شده و گروه‌های علمی نیز به موضوعاتی چون محتوای آموزشی، روش آموزش، رشته‌های علمی، اساتید، دانشجویان و… می‌پردازد. به همین دلیل ساختار دانشگاه آزاد اسلامی نیز تغییر کرده و مدیر گروه کشوری به عنوان راهبر تعریف شده و در ساختار جدید افراد در قالب کارآ، کارآمد، ماهر، خبره و ممتاز دسته‌بندی می‌شوند.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: در ساختار رسالت و مأموریت‌گرای دانشگاه آزاد اسلامی، رسالت دانشگاه علم و خلاقیت و مأموریت آن فناوری و نوآوری است. به عنوان نمونه؛ مأموریت گروه شیمی باید پاسخگویی به نیازهای جامعه در چهار حوزه «غذا و فراسودمندها»، «سلامت دارو»، «معدن، نفت و انرژی» و «ساخت و تولید» باشد. بدین ترتیب 680 عضو هیأت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی باید در این چهار حوزه تخصصی به نیازهای جامعه پاسخ دهند.
وی با اشاره به مأموریت‌های دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه غذا و سلامت گفت: حوزه غذا شامل گروه‌های کشاورزی، دامپزشکی، دامپروری، شیمی و زیست‌شناسی و مهندسی صنایع غذایی و شیمیایی شده و حوزه سلامت نیز گروه‌های علوم پزشکی، علوم و فناوری‌های پزشکی، داروسازی و علوم و فناوری‌های دارویی را در بر می‌گیرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه غذا و فراسودمندها یکی از موضوعات جدی این دانشگاه است، تصریح کرد: برنامه دانشگاه آزاد اسلامی این است که حوزه غذا و فراسودمندها در چهار بخش «فناوری بذر، کود و سم»، «فناوری مهندسی گلخانه»، «فناوری فراوری» و «تجارت، بازاریابی، گمرک و لجستیک» تعریف شده و یک بسته مأموریتی صفر تا صد را با مشارکت رشته‌های مربوطه در بر بگیرد.
وی افزود: یکی از حوزه‌های مأموریتی دانشکده غذا و فراسودمندها، طرح پرورش و فرآوری جلبک است که در این طرح دستیابی به سویه‌ها، فرآوری مواد بهداشتی، محیط کشت، مدیریت شبکه تولید، شبکه تأمین منابع و فروش و فرآوری خوراکی دنبال می‌شود. ما معتقدیم باید یک شبکه تأمین صفر تا صد داشته باشیم که در آن دانشجو از طریق استخر نمونه کاربینی و کارورزی داشته و بتواند خود یک استخر راه اندازی کرده و کارورزی کند.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: رشته زیست گیاهی یکی از رشته‌های موردنیاز کشور است که متقاضی ندارد و باید از طریق مدل‌های طراحی شده در دانشگاه احیا شود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: ما به دنبال تعامل سه رشته زیست، شیمی و کشاورزی در دانشکده غذا و فراسودمندها هستیم. در این دانشکده اساتید نقش محوری در نظام پایه و عرصه و دانشجویان نقش محوری در شبکه داشته و دانشکده دارای شبکه تولید، تأمین، تضمین، فرآوری، توزیع و جمع آوری، فروش و مصرف است.
دکتر طهرانچی در پایان خاطرنشان کرد: تحول پایان‌پذیر نیست و امروز شروعی در نظام علم و فناوری است.
