منبع اصلی خبر :

سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، اجلاس مدیران گروه‌های کشوری و استانی گروه‌های مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، هوافضا، مهندسی شیمی، مهندسی مواد و مهندسی نفت و پلیمر با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر محمد علی‌اکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی، در مجموعه فرهنگی اقامتی فرهیختگان سی‌سرا برگزار شد.

دکتر طهرانچی در ابتدای این نشست گفت: در روزهایی قرار داریم که در جهان پیرامون ما اتفاقات بسیاری رقم می‌خورد و روزهایی است که باید برای فردا تصمیم‌های جدی بگیریم و کنش‌های جدی داشته باشیم. آنچه در غزه می‌گذرد، کشتار سبعانه مردم توسط رژیم صهیونیستی مقابل چشمان همگان است. بیش از 300 روز از نقض همه قوانین بین‌المللی توسط رژیم صهیونیستی و به شهادت رساندن مستشاران ما در سوریه و ترور رهبران مقاومت می‌گذرد و تاکنون سابقه نداشته که جهان اینگونه نظاره‌گر کشتار زنان، کودکان و جوانان باشد.

وی با بیان اینکه دلار که حاکمیت اقتصادی جهان را در دست دارد، به هیچ دولتی مربوط نمی‌شود بلکه متعلق به 7 خانواده است که کسی آنها را نمی‌شناسد و حاکمیتی را طلب می‌کنند که یک روی سکه آن در غزه نمایان شد و روی دیگر آن نیز در المپیک 2024 پاریس به نمایش درآمد، گفت: رژه‌ای که در المپیک شاهدیم، فرهنگی را دنبال می‌کند و هدف آن عبور آن از دین، هویت، ملیت و خانواده است و المپیک پاریس را می‌توان روی دیگر سکه تحولات جهانی دانست که حاکمیت غرب برای بشر رقم می‌زند. تصویری که از «شام آخر» در مراسم افتتاحیه المپیک نشان داده شد، یک فاجعه بود که عالمه رقم خورد. این اتفاقات را می‌توان مانند یک مثلث دانست که ضلع سومی دارد که امروز می‌خواهم قدری درباره آن صحبت کنم.

دکتر طهرانچی ادامه داد: این اجلاس، بیست و یکمین جلسه‌ای است که در جمع مدیران مختلف گروه‌های استانی و کشوری حضور می‌یابم و در هر نشست، سعی کردم قطعه‌ای از پازل را در سخنانم مطرح کنم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به ارائه سخنرانی با موضوع «از علوم مهندسی تا فناوری مهندسی» پرداخت و گفت: واقعیت این است که انسان به دنبال چهار وجه حیات (حقیقی یا مجازی و دنیایی یا طیبه)، رفاه و روزی، دانایی و توانایی است. در موضوع دانایی، دوگانه‌هایی داشتیم و می‌گفتیم «توانا بود هرکه دانا بود» و توانایی حاصل رابطه خطی با دانایی بود و این دوگانه را مطرح می‌کردیم که علم بهتر است یا ثروت؛ در صورتی که هر یک از این وجوه، اضلاع یک مربع هستند و هیچ‌کدام را نمی‌توان جایگزین دیگری کرد.

وی خاطرنشان کرد: هر دانایی، توانا نیست و هر دانایی نمی‌تواند در صحنه عمل خود را بیابد. وقتی دانایی با توانایی همراه شود، بروز بیرونی پیدا می‌کند. دانایی آزمایشگاهی تا با توانایی نشر همراه نشود، نمی تواند بروز پیدا کند. به همین دلیل ما اساساً آزمون زبان انگلیسی که از دانشجویان دکتری می‌گیریم، مربوط به دانایی نیست بلکه می‌خواهیم توانایی ارتباط علمی و نشر علم آنها را ارزیابی کنیم. بنابراین در حرکت علم دو بازوی دانایی و توانایی داریم که اگر با هم ترکیب شوند، می‌توانند بروز و ظهور داشته باشند.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانایی، توانایی، رزق و حیات چهار وجه اسامی الهی است که در انسان تجلی دارد، تصریح کرد: خداوند عالم، قدیر، رزاق و یحیی است و هریک از پیامبران اولوالعظم بعد از حضرت نوح معجزاتی داشتند که جلوه این چهار وجه بود. حضرت ابراهیم در بیابان مکه خانه‌ای بنا نهاد که مظهر رزق و امنیت شد. حضرت موسی ابزاری در دست داشت که وقتی آن را به زمین می‌انداخت مانند مار شروع به حرکت می‌کرد یا به وسیله آن عصا دریا شکافته شد و نماد توانایی بود. معجزه حضرت عیسی هم زنده کردن مردگان و حیات بود و معجزه پیامبر مکرم اسلام (ص) هم کتاب قرآن و دانایی است.

وی با بیان اینکه توانایی لغت و مفهومی به نام قوه است، به آیه 54 سوره روم اشاره کرد و افزود: خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید «اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفًا وَشَيْبَةً يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ» خداوند وقتی شما را آفرید نه دندان داشتید، نه حرف می زدید، نه می دیدید و در نهایت ضعف بودید، بعد از ضعف، قوت داد. فرق قوت بین یک جوان 40 ساله و بچه 40 روزه است، وقتی دوباره این جوان 40 ساله رشید، صد ساله می شود دوباره نماد ضعف می شود، هرآنچه داده است می گیرد و همانطور که روز اول کسی را نمی شناخت روز آخر هم کسی را نمی شناسد. این مفهوم، مفهوم قوه را تجلی می دهد.

دکتر طهرانچی ادامه داد: ما در علم «تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ» می‌کنیم و کل شی را مفصلا شرح می‌دهیم و تبیین می‌کنیم؛ منتهی در نگاه خداوند باری تعالی یک نکته دیگر هم هست، علمی که ما به بایومیمتیک (Biomimetics) و الگوبرداری از خلقت می گوییم. خداوند متعال در آیه 145 سوره اعراف می‌فرماید «وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَالْفَاسِقِينَ». از همه اشیاء پیرامون است، به عنوان نمونه خانه عنکبوت برای مهندس عمران یک موعظه است چرا که الیاف آن حتی از فلز و فولاد هم قوی‌تر است اما ساختار آن ضعیف است و نشان می‌دهد که هر ترکیبی به یک عنصر و سازه سخت تبدیل نمی‌شود و سازه مهم است و این یک موعظه است. در ادامه آیه می فرماید «فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ» یعنی این کتاب را به قوت بگیر و محکم نگهدار یعنی این کتاب را با توانایی خود به منصه ظهور بیاور. البته نباید از همه موعظه‌ها نعل به نعل استفاده کرد بلکه باید تشخیص بدهیم کدام موعظه به کار ما می آید و موعظه احسن را بگیریم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه برای ساخت بسیاری از موشک‌ها و سلاح‌ها از الگوی طبیعی استفاده شده است، گفت: منطق‌هایی که در خلقت وجود دارد، برای ما الگوست. به عنوان نمونه موشک کروز از تنظیم‌گری چشم قورباغه که می تواند تشخیص بدهد حشره در چه فاصله ای است و آیا در محدوده زبان آن آمده است یا خیر، الگومی می گیرد برای تنظیم خود با فاصله زمانی. با در مفهوم navigation و مفهومی که در استفاده از سنسورهای مغناطیسی است کاملا در مرغابی و کبوتر وجود دارد و کاری که GPS جغرافیایی ما انجام می دهد آنها با GPS مغناطیسی انجام می دهند و از همه اینها می شود الگوبرداری کرد.

وی خاطرنشان کرد: خداوند در آیه 9 سوره روم می‌فرماید «أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَأَثَارُوا الْأَرْضَ وَعَمَرُوهَا أَكْثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ» بدین معنی که آیا در زمین سیر نکردند تا ببینند که عاقبت کار پیشینیانشان چه شد؟ در صورتی که از اینها بسیار تواناتر بودند و بیش از اینها در زمین کشتزار ساختند و کاخ و عمارت برافراشتند و پیامبرانشان با آیات و معجزات برای آنان آمدند. و خدا درباره آنها هیچ ستم نکرد بلکه آنها خود در حق خویش ستم می‌کردند. همچنین در جای دیگری از آیه 60 سوره انفال (1) آمده که اگر توانایی را بالا ببریم، دشمنان از ما می‌ترسند. خداوند در آیه 33 سوره نحل، آیه 15 فصلت، آیه 82 غافر و آیه 13 محمد نیز به مفهوم قدرتمندی پرداخته است.

دکتر طهرانچی به داستان ذوالقرنین و ساخت سد توسط او اشاره کرد و گفت: آیات 83 تا 98 سوره کهف به این داستان اشاره دارد و تأکید کرده که ذوالقرنین قدرت به خدمت گرفتن همه اشیاء را داشت و توانایی ساخت سد را پیدا کرد و ویژگی او این بود که می‌توانست از ابزار به خوبی استفاده کند. همچنین آیات 30 تا 34 سوره شعرا نیز به داستان معجزه حضرت موسی می‌پردازد که عصای جامد او جان گرفت و تبدیل به اژدها شد اما مردم در مواجهه با این معجزه گفتند که موسی ساحر علیم است یعنی کسی که توانایی او برای نسل خودش آشنا نباشد، مردم او را ساحر یا شاعر یا مجنون و یا کاهن می‌نامند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه توان و قوه در قرآن کریم پنج نتیجه دارد، اظهار داشت: براساس آیات قرآن کریم؛ توان و قوه می‌تواند روی زمین آثار خلق کند «وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ» (2)، دوم اینکه آبادانی ایجاد می‌کند «وَعَمَرُوهَا أَكْثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا» (3)، سوم اینکه ابزار جنگی می‌سازد تا دشمنان بترسند «تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ » (4)، چهارم اینکه باعث درآمد بیشتر می‌شود «وَأَكْثَرُ جَمْعًا» (5) و پنجم اینکه میدان قوی پیرامون خود درست می‌کند «وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ» (6). این پنج خاصیت، خاصیت توانایی است و توانایی مظاهری دارد.

وی با بیان اینکه توانایی فردی نیست بلکه هم ابزار و هم عزم و اراده است، گفت: خداوند درباره پیشرفت و توانایی بشر دو بحث را مطرح می‌کند که یکی عدم کفایت در پایداری است که در آیات 26 سوره احقاق و 82 سوره غافر به آن اشاره شده، وقتی تمدن ها را بررسی می کنیم می بینیم که برخی تمدن ها علم داشتند اما علم آنها به تنهایی نتوانست نجاتشان بدهند، «وَجَعَلْنَا لَهُمْ سَمْعًا وَأَبْصَارًا وَأَفْئِدَةً فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَلَا أَبْصَارُهُمْ وَلَا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِذْ كَانُوا يَجْحَدُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ» یعنی ابزار کسب علم را داشتند اما گوش و چشم و دلشان چیزی از عذاب را از آنان برطرف نکرد؛ زیرا همواره [با داشتن آن ابزار تشخیص] آیات ما را انکار می کردند، و سرانجام عذابی که همواره آن را مسخره می کردند، آنان را احاطه کرد. یعنی علم به تنهایی نمی‌تواند تمدن ها و حکومت‌ها را برپا نگه دارد. نکته دیگر برتری خداوند نسبت به توان انسان است که در آیه 44 سوره فاطر مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید «أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَكَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعْجِزَهُ مِنْ شَيْءٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ عَلِيمًا قَدِيرًا». (آیا در زمین گردش نکردند تا بنگرند سرانجام کسانی که پیش از اینان زندگی می کردند و از اینان نیرومندتر بودند چگونه بود؟ و هیچ چیز در آسمان ها و زمین نیست که بتواند خدا را عاجز کند [تا از دسترس قدرت او بیرون رود]؛ زیرا او همواره دانا و تواناست.) خداوند هم عالم است و هم توانا و هیچ‌گاه پیشرفت بشر نمی‌تواند از خواست خداوند متعال جلو بزند.

وی تأکید کرد: آن چیزی که ما از انسان ها می بینیم کنش است و انسان بدون کنس اصلا انسان نیست و اگر کنش نداشته باشیم اصلا دیده نمی شویم، اگر در منزل 24 ساعت حرف نزنیم و ناهار و شام نخوریم می گویند اصلا در خانه نیستیم. بودن با کنش است. اما کنش یک شاکله می خواهد « قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ» هر که کنش و عمل دارد یک شاکله دارد. پس کنش یک شاکله دارد و در طرف دیگر هرکسی که کنشی داشته باشد از عمل صالح «وهو مومن» است «فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْيِهِ وَإِنَّا لَهُ كَاتِبُونَ» یعنی «پس کسی که برخی از کارهای شایسته را انجام دهد در حالی که مؤمن باشد، نسبت به تلاشش ناسپاسی نخواهد شد، و ما یقیناً [تلاشش را] برای او می نویسیم.» پس ما یک بینش داریم که مومن است، مومن یک شاکله دارد که ایمان او و شاکله او عمل او را می سازد که می تواند «وهو کافر» یا «وهو مومن» باشد. شاکله هر فرد، علم، توانایی و گرایش اوست. گاهی پزشک می داند که سیگار مضر است اما گرایش او باعث این کار می شود. پس دانش، توانش و گرایش هر فرد، شاکله او را تشکیل می دهد. توانش ابزار بیرونی به کارش می آید، دانش در درون فرد ظهور و جلوه دارد و با خلق معنا پیدا می کند. اسم صفت عالم خالق است، خداوند خالق است چون عالم است و «فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» است چون قادر است. خداوند تواناست پس اختراع می کند، قادر یعنی اختراع و زمین را اختراع کرد چون تواناست. زمین را خلق کرد چون عالم است و بین خلق و فطر فرق است. پس ما هم «Creation» و «Innovation» داریم که یکی به دانایی برمیگردد و دیگری به توانایی. شما مقاله می نویسید و خلق جدید می کنید چون عالم هستید و ربات می سازید چون قادرید و قوه دارید و توانا هستید.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه «انتخاب» بزرگترین و برترین کنش انسان است، گفت: خداوند متعال در آیات 3 سوره انسان، 147 سوره نساء و 256 و 257 سوره بقره به موضوع انتخاب می‌پردازد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به تحولات در انتخاب رشته‌های دانشگاهی جوانان گفت: در این دوره رشته‌های علوم پزشکی تبدیل به اولویت اول بیشتر متقاضیان ورود به دانشگاه شده و پس از آن رشته‌های خاص علوم اجتماعی و کامپیوتر قرار دارد. بدین ترتیب انتخاب رشته‌ها با 10 سال پیش تفاوت پیدا کرده که ناشی از شاکله جدید جوانان است.

ما یک کشور نفتی و معدنی هستیم اما تعداد کل دانشجویان ورودی برخی رشته‌ها ازجمله نفت، مواد و متالوژی، نساجی و… کمتر از 2 هزار دانشجوست در حالی که رشته روانشناسی به تنهایی بیش از 110 هزار دانشجو دارد.

وی افزود: ما کشوری هستیم که 5 میلیون خانواده از کشاورزی ارتزاق می‌کنند اما تعداد کل دانشجویان کشاورزی مهندسی و بیوتکنولوژی کشاورزی ما دو هزار نفر است و این سؤال مطرح می‌شود که آیا آینده ایران به رشته‌های مهندسی و کشاورزی نیاز ندارد؟ قطعا نیاز دارد، ما کشوری هستیم که خاک داریم، آب داریم، مفت و گاز و معدن داریم مگر می شود مهندسی نداشته باشد. امسال تعداد شرکت‌کنندگان آزمون سراسری ریاضی 120 هزار نفر کاهش داشت که نشان می‌دهد تنها 12 درصد بچه ها به ریاضی می‌روند و 40 درصد رشته‌های هنرستانی را انتخاب می‌کنند که این موضوع نشان می‌دهد رشته‌های مهندسی در حال فرو ریختن است که البته این موضوع حاصل عوامل درونی و بیرونی متعددی است.

وی خاطرنشان کرد: چه شده که جوانان ما در کشوری که نفت و گاز دارد، به رشته‌های مهندسی نفت و شیمی نمی‌روند؟ روزی رشته‌های مهندسی مکانیک، برق و عمران پرمتقاضی‌ترین رشته‌های دانشگاه بود اما امروز اکثر دانشجویان به سراغ رشته‌های حقوق، حسابداری، روانشناسی و کامپیوتر می‌روند و فاجعه زمانی است که سراغ رشته‌های هویتی مانند تاریخ و ادبیات فارسی می‌رویم که متقاضیان این رشته‌ها به شدت کاهش پیدا کرده و کمترین میزان ورودی را به خود اختصاص داده‌اند.

دکتر طهرانچی ادامه داد: در گذشته شاکله دانشگاه بر علوم مهندسی سوار بود اما امروز دیگر شاکله دانشجویان در این رشته‌ها نیست چرا که درک بچه‌ها در مورد چهار مؤلفه دانایی، توانایی، ثروت و حیات نسبت به گذشته تغییر کرده و تعریف آنها از این چهارگانه متفاوت است. در حال حاضر بسیاری از شهرک‌های صنعتی نیازمند نیروی کار هستند اما کسی متقاضی این کارها نیست و در واقع شغل هست اما شاغل نیست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به انقلاب صنعتی اشاره و تصریح کرد: این انقلاب در نقش صنعت و کارگران صنعتی تحول به وجود آورد و تاکنون 4 نسل مختلف را پشت سر گذاشته و اکنون در حال ورود به نسل پنجم انقلاب صنعتی هستیم. اتمسفر هرکدام از این نسل‌ها با یکدیگر متفاوت است به طوری که در نسل اول علوم پایه مهم بود و در نسل دوم کارکرد علوم. در نسل سوم انقلاب صنعتی فیزیک و مهندسی اهمیت پیدا کرد و در نسل فعلی (نسل چهارم) فناوری داده و ارتباط مهم شده است. در نسل پنجم در آستانه ورود به آن هستیم، فناوری زیست اجتماعی محور است.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه غرب در نسل پنجم انقلاب صنعتی می‌خواهد جنسیت در زوجیت را به تک‌جنسیتی تبدیل کند تا ماشین زوج انسان شود، گفت: به همین دلیل است که موضوعاتی مانند برابری جنسیتی و نفی جنسیت را رقم می‌زند.

وی با بیان اینکه سال 2001 میلادی شروع تحولات اخیر و نسل چهارم انقلاب صتعی بوده که پرچم آن تا سال 2020 برافراشته بود، گفت: برج های دوقلو آمریکا، جنگ جهانی علیه تروریسم، لشکرکشی آمریکا به منظقه ما و تغییر پاردایم علم برای قدرت و دفاع به پارادایم علم برای امنیت و نشست 81 مخترع در کاخ سفید برای اعلام اولیه اعلامیه NBIC در سال 2001 اتفاق می افتد و در این بیانیه تاکید می کنند که دانشمندان باید به دانش همگرا گذار کنند. در سال 2008 پرفسور نیل کتاب با عنوان فراسوی اسپوتنیک نوشت، این کتاب پیش بینی می کند که علومی که زمانی انسان را درمان می کرد به عکس خود تبدیل خواهد شد و می گوید بیل گیتس و… گفتند که آمریکا به اسپوتنیک دیگر نیاز دارد و روس ها نام واکس کرونا خود را اسپوتنیک می گذارند. اسپوتنیک نام فضاورد روس در سال 1956 بود. در پایان چنگ جهانی علیه تروریسم و علم برای امنیت تقابل ایران و آمریکا به وجود آمد و ترامپ فرمان شهادت قهرمان مبارزه با تروریسم یعنی حاج قاسم سلیمانی را داد و پس از آن نیز دعوای ویروس – چینی آمریکایی کرونا به وجود آمد که نتیجه آن 7 میلیون کشته در سراسر جهان بود. نتیجه این اتفاقات این شد که نسل چهارم انقلاب صنعتی به نسل پنجم وارد شد. این نسل، نسل فضای دوگانه سایبر فیزیکی است و نسل پنجم از فضا می آید به شی انسانی ماشینی و بحث جدی است و در آن فناوری‌های زیست اجتماعی بسیار مهم است. نگاهشان این است که در 2050 بتوانند انسان خلق کنند. «زیست» محور شد، در نسل چهار فناوری اجتماعی مطرح بود و در قرن قرن ترکیب زیست هم به آن اضافه شد به همین دلیل می بینیم که زشته زیست فناوری و کامپیور به رشته های گروه یک نزدیک شده است.

دکتر طهرانچی تأکید کرد: در هماهنگی که با دکتر علی اکبری داشتیم نام دانشکده‌های دانشکده علوم و فناوری های همگرا و کوانتومی قرار شده به دانشکده کوانتوم و فناوری‌های زیست اجتماعی تغییر داده شود، دانشکده هوش مصنوعی و فناوری های اجتماعی، یعنی به فضای مجازی در قالب فناوری های اجتماعی پرداخته خواهد شد. در نسل پنجم انقلاب صنعتی از فیزیک، کوانتوم و فناوری های زیست اجتماعی اتفاقات را رقم می زنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تفاوت نگاه نسل قبل و نسل فعلی به رشته‌های مهندسی اشاره کرد و گفت: تعریف پایه مهندسی در زبان ما، علم الحیل است و در هندسی اختراع، ابداع و نوآوری مهم است. مهندسی هنر تخصصی در بکارگیری اصول علمی برای زندگی بهتر است. سبک یادگیری در نظام آموزش علوم مهندسی، طراحی نظری و مفهومی است و بر توسعه روش‌ها و طرح‌های جدید برای حل مسئله پیچیده تأکید دارد. کار درسی رشته‌های علوم مهندسی، حساب دیفرانسیل و انتگرال، آمار، جبر خطی، دروس فیزیک مبتنی بر حساب و دیفرانسیل، انتگرال و سپس دروس تخصصی است. پایه مهندسی ما ریاضی است، به همین دلیل اگر بچه‌ها با ریاضی قهر کنند، ورودی رشته‌های مهندسی هم کم می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: جوانان نسل جدید دانش ریاضی را لازم نمی‌دانند اما ما همچنان می‌گوییم که در رشته‌های مهندسی باید اول دروس ریاضی را بخوانید و حرف خودمان را می‌زنیم.

وی با بیان اینکه ما در حوزه مهندسی با دو مفهوم «علوم مهندسی» و «فناوری مهندسی» مواجه هستیم، گفت: علوم مهندسی مربوط به نظام علمی و فناوری مهندسی مربوط به نظام فناوری می‌شود. سال 1383 نام وزارت آموزش عالی را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر دادیم چون دیدیم که موجودی به نام فناوری آمده است و باید نظام فناوری داشته باشیم، اما هنوز رشته‌های مهندسی ما در نظام علمی نفس می‌کشند و هنوز PhD می‌دهیم. ما Engineering Sciences داریم اما Engineering Technology نداریم. لغت‌ها منشأ تفکرند؛ نکنه مهم این است که از زمانی که تکنولوژی به کشور ما آمد، یک اسم مجعول روی آن گذاشتیم که با فناوری ارتباط برقرار نمی‌کند.

دکتر طهرانچی ادامه داد: دانش‌آموختگان فناوری مهندسی افرادی هستند که راه‌حل‌های مهندسی و فناورانه را توسعه داده و طراحی و پیاده‌سازی می‌کنند. معمولاً مشاغل مهندسی در شرکت‌های تولیدی امور در زمینه طراحی، ساخت و ساز و بهبود محصول را دنبال می‌کنند. سبک یادگیری فناوری مهندسی، کاربردی و پیاده‌سازی است و بر بکارگیری و اجرای شیوه‌های جاری برای حل مشکلات فنی خاص فناورانه تأکید دارد. کار درسی آن شامل چند ترم حساب دیفرانسیل و انتگرال، آمار و دروس فیزیک محاسباتی مبتنی بر جبر و استفاده از نرم‌افزارهای محاسباتی، ریاضیاتی و طراحی مهندسی و گستره مهارت‌های مدیریتی و کارآفرینانه و برخاسته از علوم اجتماعی و اقتصادی است.

وی تصریح کرد: کارخانه داران از ما گلایه می‌کنند که افرادی که تربیت کردیم حتی آچارها را هم نمی‌شناسند و فقط می توانند مقاله بنویسند چون ما Engineering Sciences تربیت کردیم، Engineering Technologist تربیت نکردیم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه کشور ما نیاز به مهندسی دارد، گفت: با تبلیغ نمی‌شود جوانان را به رشته‌های مهندسی علاقه‌مند کرد. تشخیص جوانان این است که این مدل مهندسی ما مفید نیست. برخی از دانش آموزان برای اینکه به ریاضی علاقه نداشتند به هنرستان رفتند و سال اول مهندسی می گوییم باید ریاضی و فیزیک بخوانید. باید تغییر کنیم، اگر می خواهیم معلم جوان باشیم باید مانند جوانان بشویم. خیاط ها فهمیدند مشتری از آنها چه می خواهد اما دانشگاهیان که باهوشند متوجه نیاز جامعه نشدند. باید ویترین را تغییر بدهیم و در هر دوره به مدارس سما برویم و از آنجا بچه ها را به ریاضی علاقمند کنیم، آنجا اساتید ریاضی زبده را بفرستیم و دانش آموزان را عاشق ریاضی کنیم. لزوم درک تغییر نگاه بچه ها، عدم نگاه سطحی به مسأله، ندادن نسخه های ساده و زندگی کردن با بچه ها از دیگر راهکارهاست.

وی افزود: علت عدم اقبال دانشجویان به رشته‌های مهندسی، مهندسی ریاضی پایه است که این موضوع باید در کنار رفتارشناسی نسل جوان در انتخاب رشته دانشگاهی مورد توجه قرار گیرد چرا که جوان‌های امروزی با جوان‌های دیروز فرق دارند و نسل Z (متولدین 1997 تا 2012 میلادی) برخلاف نسل قبلی خود افرادی تصویرگرا، متمرکز بر آینده، واقع‌بین، خودآگاه و به دنبال موفقیت هستند و افرادی هستند که علوم انسانی را هم ترک کرده و به دنبال رشته‌های خاص علوم مهندسی و پزشکی هستند. البته اقبال این نسل به رشته روانشناسی نیز به دلیل توجه به خودِ آگاه است.

وی خاطرنشان کرد: نسل جدید، با گوشی های هوشمند زندگی کرده است. این نسل دانایی را به ماشین سپرده و خود به دنبال توانایی استفاده از ماشین است. بدین ترتیب نگاهی که در گذشته به ماشین به عنوان مظهر توانایی وجود داشت، جای خود را به ماشین مظهر دانایی داده است. ماشین قبل از انقلاب صنعتی ماشین جامد بود، بعد از انقلاب صنعتی ماشین گیاه‌واره، حیوان‌واره و انسان‌واره شد.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ماشین همراه می‌خواهد به جای انسان کار کند و بیاندیشد، گفت: در تحولات انقلاب صنعتی، ماشین از ابزاری جامد به همراه انسان‌واره تبدیل شده و این تغییرات بسیار جدی است به طوری که اولویت تأثیرگذار در انتخاب جوان امروز «برهم‌کنش انسان و کامپیوتر» شده است.

دکتر طهرانچی با طرح این پرسش که پاسخ ما به تحولات اجتماعی فناورانه چیست، گفت: در پاسخ به این تحولات دو راه وجود دارد؛ یکی تقلید علمی و دیگری تبیین علمی. ما باید به جای برخورد جاهلانه همراه با پشیمانی در آینده، برخورد عالمانه و حکیمانه داشته باشیم که در این خصوص آیه 6 سوره حجرات مسیر را برای ما روشن کرده است. خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَی مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ.» (ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به چهار نظام دانشگاه شامل نظام فرهنگی، نظام تربیتی، نظام علمی و نظام فناوری، اظهار داشت: نظام علمی دانشگاه، دانایی و نظام فناوری توانایی می‌دهد. همانطور که مقام معظم رهبری تأکید دارند؛ ما برای رسیدن به حیات طیبه باید به لبه پیشرفت علم و فناوری برسیم. اگر در نوک مخروط پیشرفت نباشیم، تابع خواهیم شد. نه باید فناوری هراس باشیم و نه فناوری شیفته. دانشگاه یک نظام فرهنگی دانشگاه هم دارد که به تولید علم و تربیت عالم جهت می‌دهد. در حقیقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید وزارت علم، فرهنگ و فناوری باشد. در هر یک از علم و فناوری و فرهنگ، آموزش، تحقیقات و کاربست وجود دارد.

وی افزود: حرکت دانشگاه این سه کنش می خواهد که اگر درست انجام بشود کنش دانشگاهی امیدبخش خواهد بود. خبر خوب این است که در مرحله دوم انتخابات این دوره ریاست‌جمهوری افتاد، 51.3 درصد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در انتخابات شرکت کردند که مشارکت هم سالان آنها کمتر از 40 درصد بود که نشان می‌دهد میزان مشارکت آنها 13 درصد بیشتر از دیگر همسالان خود است. چون امید دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بیشتر است و حس می کنند مجموعه به فکر آنهاست و حرکت های برای آنها می کند و فقط به فکر خود نیست.

دکتر طهرانچی در ادامه به سند چشم انداز پژوهشی 2010 در انگلستان اشاره کرد و گفت: «ما نیازمند گنجاندن مجموعه بزرگتری از مهارت ها در آموزش های ارائه شده به دانشجویان هستیم. باید بدانیم چه چیز مانع شرکت های انگلیسی در رسیدن از صد میلیون دلار گردش مالی به یک میلیارد دلار است. شاید بخاطر فقدان مهارت های مدیریتی و کارآفرینانه باشد؟ از این رو گستره مهارت های ارائه شده در آموزش های پژوهشی باید شامل مهارت های برخاسته از علوم اجتماعی و اقتصادی نیز بشود.»

وی طرح سوال علوم مهندسی یا فناوری مهندسی؟ گفت: وقتی بچه ها توان محاسباتی را در مقابل دانش ریاضی قرار دادند و به سمت دانش ریاضیاتی نمی آیند به زور نمی شود. دریچه جوانان الان توانانی محاسباتی و فناوری مهندسی است. دانایی از فراگیری دانش های موجود شروع می شود و مشاهده مدرکانه پدیده ها، تعقل و نظریه پردازی در شناخت پدیده ها و برون داد خلاقانه را در بر می گیرد. جالب است که موتور تحقیقاتی فیزیک در آمریکا را دانشجویان ایرانی تشکیل می دهند چون جوانان آمریکایی به سمت این رشته ها نمی روند و آنها از این ظرفیت استفاده می کنند، این مسیری است که آن را می شناسیم و برونداد خلاقانه آن مقاله بود اما نسل جدید مسیر توانایی را می خواهد. توانایی از مسیر استاد شاگردی، ایده آرایی، خلق فناوری، برون داد نوآورانه است و مسیر آن کاملا با مسیر دانایی متفاوت است.

وی تاکید کرد: ما سیستمی می خواهیم که دیگر صرفا دانایی محور نباشد و بتواند دانایی را به توانایی تبدیل کند.کلینیک های تخصصی بسترساز این سیستم است. ما در در مدل مهندسی، از علوم تا فناوری (مبدل دانایی به توانایی) می گوییم دانایی را در نظام علمی کلاس ارائه می دهیم و کاربینی و کارورزی و کارورزی را در محیط مکمل و عرصه دنبال می کنیم و محیط عرصه خواهیم داشت، دیگر آموزش هایی که در محیط عرصه نباشد توانایی افزا نیست، مدلی که تا کنون داشتیم تمام شده است. فناوری نیز که به دنبال تربیتی کارآفرین است، با آموزش پایه و پژوهش پایه با نرم‌افزارهای محاسباتی و کاربینی شروع می شود و به کارپژوهی، کارآموزی و کارورزی می‌پردازد تا بتواند افراد کارآفرین تربیت کند.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه باید آموزش‌های توانایی‌افزا داشته باشد، تصریح کرد: در این مسیر، آموزش فناوری، رویدادمحور است، آموزش ایده‌آرا، استارت‌آپ‌محور بوده، آموزش کار جمعی شرکتی در شرکت‌های نوپا دنبال می شود، آموزش‌های کارآفرینی به صورت عرصه‌محور خواهد بود و آموزش تجارت به صورت بازارمحور است.

همچنین در نظام فناوری- سرای نوآوری دانشگاه، باشگاه ایده‌پردازی خواهد بود که درون آن مرکز رشد و پارک علم و فناوری وجود دارد و درنهایت به تجارتخانه نوآوری منجر می‌شود. کل بسته سرای نوآوری، بسته فناوری است.

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی در نظام علمی یک سکوی تحصیل دارد که سامانه‌های آموزشیار و پژوهشیار نمود آن هستند. علاوه بر این، گروه آموزشی، پذیرش دانشجو، تحصیل دانشجو، دانش‌آموختگی، فضای کالبدی تحصیل، فضای مجازی پشتیبان تحصیل، نظام مالی – اداری پشتیبان و بستر ارائه محتوای تولیدی را در بر می‌گیرد. علاوه بر سکوی تحصیل، باید در نظام فناوری هم سکوی کارآفرینی داشته باشیم که در این نظام گروه اساتید راهنما، پذیرش شرکت‌ها، توسعه شرکت‌ها، رهایش شرکت‌ها، فضای کالبدی ایجاد کسب‌وکار، فضای مجازی پشتیبان کسب‌وکار، نظام تأمین مالی و بستر ارائه محصلات و سامانه‌های بازار نقش‌آفرین هستند.

به گفته رئیس دانشگاه آزاد اسلامی؛ نظام فناوری- سکوی نوآوری نیز باید دارای اجزای نظام پذیرش، نظام توانمندسازی، پشتیبانی مالی، بازارسازی، شکوفایی و ثمردهی داشته باشد و لازم است به «فناوری مهندسی» گذار کنیم که لایه های آن صرفا کلاس‌محور نیست. سرعت این نسل تغییر کرده، اگر در گذشته یک ترم درگیر هالیدی و حل مسأله بودیم این نسل این روش را نمی پذیرد. نظام یاددهی و یادگیری مبتنی بر تربیت دانشجو باید داشته باشیم.

دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه سازمان دانشگاه باید با جامعه ارتباط برقرار کند، گفت: یکی از کارهای دانشگاه؛ مدیریت دانش است و باید براساس نیازها دانش ضمنی را به دانش مستند تبدیل کند. واقعیت این است که محتوای آموزشی و رشته علمی تقلیدپذیر نیست و باید همراه با تحولات و نیاز، تحقیق و تألیف به‌روز شود و روش آموزشی و محتوای رشته‌های علمی نیز تغییر یابد. به همین دلیل ما به تحول در شکل، محتوا، روش و ساختار آموزش نیاز داریم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: این دانشگاه با درک تحولات و اتفاقات پیرامون، دانشکده‌های موضوعی و فناوری را راه‌اندازی کرده و در نگاه نو به ساختار علمی، رسالت و مأموریت دانشگاه را پیگیری می‌کند.

انتهای پیام/

1- وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ.
2- آیه 21 سوره غافر
3- آیه 9 سوره روم
4- آیه 60 انفال
5- آیه 78 سوره قصص
6- آیه 33 سوره نمل